بدون شک بزرگ‌ترین جاذبه‌ی دنیای دیجیتال، آسانی استفاده از آن است. امروزه در دنیای دیجیتال می‌توانیم در کمتر از چند ثانیه به رسانه‌ی مورد نظر خود دسترسی داشته باشیم اما مالکیت دیجیتالی، مالکیت واقعی نیست و همین موضوع مشکل اصلی آن نیز می‌باشد.
زمانی که یک فیلم یا سریال را به صورت دجیتالی خریداری می‌کنید، معمولاً نمی‌توانید فایل آن را در مکانی ذخیره کرده و برای همیشه به آن دسترسی داشته باشید و در واقع شما تنها از طریق یک سرویس به محتوای خریداری‌شده دسترسی پیدا می‌کنید. هرچند که گاهی اوقات این سرویس‌ها به شما اجازه می‌دهند تا فایل محتوای خریداری‌شده را روی یک دستگاه ذخیره کنید اما این موضوع نیز محدودیت‌هایی داشته و در اکثر اوقات شما باید فایل یادشده را از طریق یک اپلیکیشن مشخص مورد استفاده قرار دهید.
مشکل یادشده حالا با تعطیلی فروشگاه‌های دیجیتالی نینتندو ۳DS و Wii U بیش از پیش توجه‌ها را به سمت خود جلب کرده است. با بسته‌شدن فروشگاه‌های مذکور، حدود ۱۰۰۰ بازی دیجیتالی برای همیشه از بین خواهد رفت تا بزرگ‌ترین مشکل مالکیت دیجیتالی بار دیگر نمایان شود. در این نوع مالکیت، محتوای خریداری‌شده تنها تا زمانی که شرکت فروشنده تصمیم بگیرد برای شما خواهد بود.
مطالب مرتبط:
مالکیت حقوقی: مدل فروشی که همه جا مورد استفاده قرار می‌گیرد
در حال حاضر بیشتر PC گیمرها بازی‌های خود را از فروشگاه استیم خریداری می‌کنند و هرچند که کنسول گیمرها به نسخه‌ی فیزیکی بازی‌ها دسترسی دارند اما بیشتر آن‌ها نیز ترجیح می‌دهند تا بازی‌های خود را به صورت دیجیتالی خریداری کنند. این موضوع در بخش‌های دیگر نیز به همین صورت بوده و کاربران امروزه از پلنفرم‌هایی مانند اسپاتیفای و یوتیوب برای گوش دادن به موزیک و نتفلیکس و دیزنی پلاس نیز برای تماشای فیلم و سریال استفاده می‌کنند.
به‌طور کلی بیشتر کاربران، به هر دلیلی، محتوای مورد نظر خود را به صورت دیجیتالی تهیه می‌کنند اما اگر زمانی سرویس‌های مذکور غیرفعال شوند، کاربران نیز دسترسی خود به محتوای خریداری‌شده را از دست خواهند داد. این موضوع علاوه بر مصرف‌کنندگان، برای تولیدکنندگان نیز یک مشکل بزرگ قلمداد می‌شود چرا که در این شرایط آن‌ها نیز نمی‌توانند محصول خود را در آینده به فروش برسانند.
البته در دفاع از مالکیت دیجیتالی باید گفت که هنوز حذف کامل محتوا و جلوگیری از دانلود مجدد آن اتفاق نیفتاده و برای مثال، کاربران هنوز می‌توانند بازی‌های قدیمی خود را از فروشگاه‌های ۳DS و Wii U دانلود کنند. کاربران حتی می‌توانند کماکان بازی Alan Wake، که به دلیل مشکل لایسنس موزیک از استیم حذف شده است، را نیز از کتابخانه‌ی بازی‌های خود دانلود کنند. با این وجود، هیچ یک از موارد مذکور نمی‌تواند ضمانتی برای کاربران باشد.
این موضوع در مورد کنسول‌های بازی بیشتر صدق می‌کند چرا که حفظ زیرساخت‌های مورد نیاز فروشگاه‌های این دستگاه‌ها به زمان و هزینه‌ی زیادی نیاز دارد و در صورتی که تعداد کاربران یک کنسول کم شده باشد، دلیل اقتصادی مناسبی برای حفظ فروشگاه مربوط به آن وجود ندارد.
مطالب مرتبط:
آینده مالکیت دیجیتالی به چه صورت خواهد بود؟
همان‌طور که گفته شد، از آن‌جایی که دسترسی به محتوای دیجیتالی بسیار آسان است، محبوبیت مالکیت دیجیتالی نیز قابل درک است. خرید محتوا به صورت آنلاین و دسترسی به آن کار دشواری نیست اما از آن‌جایی که این نوع از مالکیت هنوز جدید به حساب می‌آید، ما هنوز تاثیر آن در درازمدت را مشاهده نکرده‌ایم. در حال حاضر سرویس‌هایی که این مدل فروش را ارائه می‌دهند در ابتدای راه قرار داشته و ممکن است تا نمایان شدن مشکلات اصلی آن چندین دهه فاصله داشته باشیم.
سرویس گوگل استیدیا (Google Stadia)، هرچند به طور کوتاه، آینده‌ی مالکیت دیجیتالی را به نمایش گذاشت اما خوشبختانه گوگل تصمیم گرفت تا هزینه‌ی خرید بازی‌های این سرویس را به حساب کاربران باز گرداند. با این وجود، گوگل به راحتی می‌توانست چنین کاری را نکند و از نظر قانونی نیز با مشکلی مواجه نشود.
تصور کنید که روزی کمپانی ولو (Valve) ورشکست شده و فروشگاه استیم نیز از دسترس خارج شود. در این شرایط شما به بازی‌های خود دسترسی نخواهید داشت و هیچ کاری نیز از دست شما بر نخواهد آمد. اگر این سناریوی نامحتمل شما را نگران می‌کند، احتمالاً به خوبی متوجه مشکل مالکیت دیجیتالی خواهید شد.
البته همین حالا نیز این سناریو می‌تواند به شکل دیگری رخ دهد. برای مثال اگر شما قوانین و مقررات ولو را نقض کنید، این شرکت می‌تواند دسترسی شما به حساب استیم و تمامی بازی‌ها شما را قطع کند. این موضوع می‌تواند برای سرویس‌های استریم ویدیو نیز اتفاق بیفتد.
چه کاری از دست ما بر می‌آید؟
بدون شک مالکیت دیجیتالی در بسیاری از شرایط نسبت به مالکیت فیزیکی برتری دارد اما در اختیارداشتن یک کد دیجیتالی برای اجرای بازی‌ها و یا تماشای فیلم سریال می‌تواند خطرناک باشد چرا که شرکت فروشنده به راحتی می‌تواند دسترسی شما به محتوای خریداری‌شده را قطع کند.
این مشکل هر سال و با افزایش سرویس‌های دیجیتالی بیشتر خواهد شد و بدون شک تعداد داستان‌های افرادی که دسترسی به حساب خود را از دست داده‌اند نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در حال حاضر هنوز مشخص نیست که راه حل مقابله با این مشکل چه چیزی است و آیا اصلاً راه حلی برای آن وجود دارد یا خیر.
18th November 24