هنگامی که وارد بازار‌های مالی می‌شوید همیشه باید مراقب کسانی باشید که قصد سودجویی از ثروت و اموال شما را دارند. یکی از مشکلاتی که در ایران و جهان به شدت با آن مواجه هستیم طرح‌های پانزی و کلاهبرداری است که در عرصه‌های مختلف سبب ضرر و زیان‌های مالی فراوان به افراد شده است. ارز‌های دیجیتال در سال‌های اخیر با پیشرفت قابل توجهی مواجه شده‌اند به همین دلیل است که بستری جدید برای کلاهبرداران فراهم شده است تا با استفاده از آن دست به کلاهبرداری بزنند. ارز‌های دیجیتال نیز نتوانستند خود را از دست طرح پانزی دور نگه دارند و همچنان کلاهبرداری با ارز دیجیتال در جریان است.
طرح پانزی چیست و آیا وارد ارز دیجیتال شده است؟
طرح پانزی یکی از روش‌های کلاهبرداری با ارز دیجیتال شده است ولی مخصوص به این بازار نیست. در حقیقت طرح پانزی یک طرح سرمایه‌گذاری است که در آن به مشتریان وعده سودی بسیار سریع و زیاد داده می‌شود و ابتدا برای این‌که اعتماد سرمایه‌گذاران جمع شود، سود اولیه سرمایه‌گذاران ابتدایی را به وسیله پولی که از سرمایه‌گذاران بعدی دریافت می‌کنند، می‌دهند.
ولی پس از این‌که هرم سوددهی گسترده‌تر و وسیع‌تر می‌شود، برای کلاهبرداران این امکان از بین می‌روند که بتوانند قولی که سرمایه‌گذاران خود داده‌اند را عملی کنند و در همین زمان است که طرح پانزی عملیاتی می‌شود و تمام ثروت افراد دزدیده می‌شود. طرح پانزی که به کار گرفته می‌شود سرمایه‌گذاران را درباره این مسأله قانع می‌کند که سودی که دریافت می‌کنند از راه و روش‌های قانونی به دست می‌آید و هیچ کلاهبرداری‌ای در کار نیست.
پس از آنکه بازار ارز‌های دیجیتال در سال‌های اخیر فعالیت خود را بهبود بخشید و روشی شد تا در آن افراد سرمایه‌گذاری کنند و با اقبال عمومی مواجه شد، عده‌ای از افراد سودجو برای این‌که بتوانند کلاهبرداری در ارز دیجیتال را امتحان کنند طرح پانزی را در بازار سرمایه رمزارز‌ها پیاده کردند. برای این‌که بتوانید طرح پانزی و کلاهبرداری با ارز دیجیتال را شناسایی کنید باید به چند نشانه به طور کلی توجه داشته باشید:
- در طرح پانزی به شما وعده سودی مداوم داده می‌شود که بیش از حد معمول سرمایه‌گذاری‌های دیگر است. هنگامی که به صورت عادی سرمایه‌گذاری می‌کنید فراز و نشیب در بازار همیشه وجود دارد ولی وعده طرح پانزی این است که طرح سرمایه آن‌ها با چنین فراز و نشیب‌هایی مواجه نیست.
- یکی دیگر از راه‌های شناسایی طرح پانزی و کلاهبرداری در ارز دیجیتال این است که شرکت مربوطه ثبت نشده باشد. اگر کسانی که می‌خواهند یکی از پروژه‌های سرمایه‌گذاری را مدیریت کنند نمی‌خواهند خود را معرفی کنند می‌توانید به صحت و صلاحیت آن پروژه شک کنید. در ارز‌های دیجیتال نکته‌ای که وجود دارد این است که بیت کوین صاحب و مالک خاصی ندارد و به صورت غیر متمرکز اداره می‌شود. البته باید توجه داشت که همه طرح‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال توسط افراد ناشناخته نیست.
- یکی دیگر از نشانه‌ها طرح‌های پانزی این است که نقد شوندگی در سرمایه‌گذاری برای آن‌ها همیشه با مشکل مواجه است. اگر با وعده بازدهی بیشتر مواجه شدید ولی صاحبان آن پروژه گفتند به این علت نمی‌توانند دارایی‌تان را نقد کنند ممکن است دچار یک طرح پانزی شده باشید.
نمونه‌های کلاهبرداری در ارز دیجیتال
همان‌طور که گفتیم یک سری از کلاهبرداران و سودجویان از سرمایه و اعتماد افراد سوء استفاده کردند و طرح پانزی را در بیت کوین نیز وارد کردند. البته باید گفت که به علت ماهیت غیرمتمرکزی که در ارز‌های دیجیتال مثل بیت کوین وجود دارد، کلاهبرداری با ارز دیجیتال برای سودجویان آسان‌تر شده است. خیلی از افراد معتقدند که بیت کوین یک کلاهبرداری بزرگ است زیرا رمز ارز یک دارایی حقیقی نیست و نمی‌توان آن را در بازار سرمایه دارای ارزش اساسی دانست و به همین دلیل بیت کوین یک کلاهبرداری است و حتی ممکن است بدتر از طرح پانزی باشد.
ولی اتفاقاً بیت کوین مانند دیگر دارایی‌های حقیقی همان نوساناتی را تجربه کرد که دیگر بازار‌های سرمایه تجربه کردند. یعنی افرادی که در بیت کوین سرمایه‌گذاری کردند لزوماً یک شبه ثروتمند نشدند بلکه آن‌ها هم در شرایط گوناگون ثروت خود را از دست دادند و نوسانات بازار را تجربه کردند. یعنی کسی که در بیت کوین سرمایه‌گذاری می‌کند فقط با وعده صعود و افزایش سرمایه مواجه نیست. با این وجود پروژه‌هایی مثل بیت کانکت، بیت کوین اِرا، پای نتورک، بریج اوراکل و پلاس توکن همگی از موارد کلاهبرداری با ارز دیجیتال به حساب می‌آمدند.
برای مثال بیت کوین ارا پیشنهاد می‌داد که اگر 250 دلار دارید، این پروژه می‌تواند در کمتر از یک سال سرمایه شما را به یک میلیون دلار تبدیل کند. این وعده بسیار جذاب بود ولی خودش نشانه‌ای از کلاهبرداری بود. همچنان وب‌سایت بیت ارا فعال است ولی علامت‌های هشدار آن از جمله وعده سود بالا، تضمینی نبودن ضرر و ایجاد هیجان غیرواقعی می‌تواند برای کسانی که می‌خواهند در آن سرمایه‌گذاری کنند نگران‌کننده باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله بررسی کردیم طرح پانزی چیست و چطور در ارز دیجیتال وارد شده است. در بازار ارز دیجیتال امکان سود بالا وجود دارد اما این به معنای سود‌های نجومی و غیرواقعی نیست. هر بازار سرمایه‌ای دارای نوسان است و شما به عنوان سرمایه‌گذار باید این موضوع را بپذیرید.
منبع : Wallex
2nd December 24