معاون توسه راهبردی فناپ با تأکید بر جبر جغرافیایی، اعتقاد دارد اگر شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا و اسنپ در خارج از ایران بودند، قطعاً یونیکورن می‌شدند. رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز ناهمواری مسیر ورود شرکت‌ها به بورس، نبود سرمایه‌گذار، تحریم‌ها و فقدان ارتباطات بین المللی را از جمله عوامل نبود یونیکورن در ایران دانست.
نخستین همایش فرصت‌های اقتصاد دیجیتال ایران در نشستی با موضوع یونیکورن‌ها در ایران، با حضور «کیوان جامه‌بزرگ»، معاون توسعه راهبردی فناپ، «نیما قاضی»، هم‌بنیانگذار علی‌بابا، «حسین سلاح‌ورزی»، رئیس اتاق بازرگانی تهران و «فرزین فردیس»، مدیرعامل سراوا، برگزار شد.
کیوان جامه‌بزرگ، معاون توسه راهبردی فناپ، ضمن تأکید بر اینکه جبر جغرافیایی باعث ازبین‌رفتن امید در بین فعالان می‌شود، گفت: «اگر شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا و اسنپ در خارج از ایران بودند قطعاً یونیکورن می‌شدند؛ اما در ایران با مشکلاتی مانند ورود به بورس مواجه‌اند.»
او با اشاره به «ترندیول» به‌عنوان دکاکورن ترکیه ادامه داد: «در یک اقتصاد نرمال، شرکت‌هایی مانند دیجی‌کالا توانایی یونیکورن‌شدن را دارند، اما در اقتصاد بی‌ثبات و کوچک تبدیل‌شدن به یونیکورن نیازمند جذب سرمایه خارجی و تعامل با بازار بین‌المللی است.»
به باور او، در ایران ساده و بدیهی‌ترین عوامل برای یونیکورن‌شدن شرکت‌ها وجود ندارد.
«ایجاد یونیکورن نیازمند ریسک سرمایه‌گذاری است»
«نیما قاضی»، هم‌بنیانگذار علی‌بابا، درباره داستان رشد علی‌بابا گفت: «امروز که داستان اسکیل‌آپ علی‌بابا را تعریف می‌کنم باید بگویم که ما یک بار این کار را کرده‌ایم و پس از چند سال دوباره درحال انجام آن هستیم. ما در سال 1394، پس از مشورت با برادران محمدی دیجی‌کالا، تصمیم گرفتیم زیرساخت‌های خود را بیشتر کنیم. در آن روزها این اقدام نتیجه داد و خوشبختانه بازار، محصول را ما پذیرفت؛ تا جایی که در سال 1397 ارزش ما به ۱۰۰ میلیون دلار رسید.»
او همچنین ادامه داد: «پس از آن تصمیم گرفتم تجربیاتم را به‌عنوان منتور در اختیار افراد تازه‌وارد در اکوسیستم قرار دهم؛ اما نشد. واقعیت این است که خود کارآفرین‌ها نمی‌خواستند. یک‌سری از آن‌ها با نقد جهان سرمایه‌داری مسائل را توجیه می‌کردند و عده‌ای هم امیدی برای تشکیل کسب‌وکار نداشتند.»
هم‌بنیانگذار علی‌بابا با اشاره به اینکه برای ایجاد یونیکورن نیاز به ریسک سرمایه‌گذاری است، گفت: «ایجاد یونیکورن و بزرگ‌کردن یک کسب‌وکار نیاز دارد که یک چیزهایی فدا شود. برای زنده‌ماندن در این بازار رقابتی نیاز است بهره‌وری و گاهی حتی رسیدن سریع به درآمد فدای رشد شود. مسئله اصلی این است که در این فضا چه کسی قرار است از بچه‌ها حمایت کند؟»
قاضی پیرامون علت رشد علی‌بابا توضیح داد: «دلیل اصلی رشد ما هم در آن سال‌ها این بود که به‌واسطه قانونی که در برنامه ششم توسعه آورده شده بود، شرکت‌ها می‌توانستد خودشان نرخ‌گذاری کنند. سوارشدن روی این موج باعث بزرگ‌شدن علی‌بابا شد. اما متأسفانه همین قوانین نیز این روزها به‌راحتی نقض می‌شوند. فیلترشدن شبکه‌های اجتماعی، اوضاع اینترنت و وضعیت رگولاتوری اجازه رشد را به شرکت‌ها نمی‌دهد.»
او همچنین از اتفاقات شهریورماه سال گذشته به‌عنوان سیلی یاد کرد که تمام تلاش‌های افراد را با خود برد.
عوامل نبود یونیکورن در ایران
«حسین سلاح‌ورزی»، رئیس اتاق بازرگانی تهران در ادامه با اشاره به اینکه در بحث ایجاد یونیکورن‌ها باید بحث ورود به بورس را نیز مطرح کنیم، گفت: «از ۷۵۳ شرکتی که در بورس وجود دارند، تنها ۳۶ شرکت ارزش بالای ۵۰ همت یا یک ملیارد دلار دارند. اینکه چرا شرکت‌ها در ایران بزرگ نمی‌شوند، بخشی از آن به حاکمیت و بخشی به اوضاع اقتصادی ایران بازمی‌گردد. این روزها حتی برنامه‌ریزی اقتصادی حتی در سطح خانوار هم سخت شده است، چه برسد به شرکت‌ها.»
او ادامه داد: «دلیل دیگر به بحث تبادل با دنیا و قرارگرفتن در زنجیره ارزش اقتصاد بین‌المللی بازمی‌گردد. حضور در این زنجیره تأمین یک ضرورت است. بحث تأمین مالی نیز از دیگر موانع بزرگ‌نشدن شرکت‌ها در ایران محسوب می‌شود.»
به گفته رئیس اتاق بازرگانی، ناهمواری مسیر ورود شرکت‌ها به بورس، نبود سرمایه‌گذار و تحریم‌ها از دیگر عوامل نبود یونیکورن در ایران است. البته شرکت‌ها هم باید یک‌سری الزامات را رعایت کنند. متأسفانه در ایران برای تحقیق‌وتوسعه به‌صورت جدی سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد. ضمن اینکه فقدان نیروی انسانی ماهر یکی دیگر از معضلات جدی این حوزه است.
«فرزین فردیس»، مدیرعامل سراوا نیز پیرامون مفهوم یونیکورن توضیح داد: «مسئله قابل‌توجه درباره یونیکورن‌ها این است که معمولاً در تعریف آن، ارزش یک میلیارد دلاری را در نظر می‌گیرند؛ درحالی‌که خصوصی و بورسی بودن شرکت نیز از دیگر عواملی هستند که یک استارتاپ یک میلیارد دلاری را یونیکورن می‌کنند.»
به باور مدیرعامل سراوا، کشور چین توانسته است با بازسازی برند (ریبرندینگ)، تصویر جدیدی از اقتصاد این کشور را به دنیا ارائه دهد. چین در گذشته یک اقتصاد کارخانه‌محور تلقی می‌شد اما امروزه همه آن را با شرکت‌های تکنولوژی‌محوری مانند علی‌بابا و تیک‌تاک می‌شناسند.
منبع : منبع
10th November 24